NIEORBITALNE ZAŁOGOWE LOTY KOSMICZNE

W związku z tym, że w różnych krajach używa się różnych definicji pojęcia "lot kosmiczny", co niejednokrotnie prowadzi do komplikacji, a nawet sporów, uważamy za stosowne podać niektóre kryteria tyczące się tego tematu.
 

  • FAI (Fédération Aéronautique Internationale) stoi na stanowisku, że granicą oddzielającą loty aeronautyczne od astronautycznych jest tzw. "linia Karmana" (w sposób teoretyczny wyznaczył ją w połowie XX wieku Theodore von Kármán), przebiegająca na wysokości 100 km nad powierzchnią Ziemi (choć jest to tylko przybliżenie jej przebiegu). FAI dzieli loty na balistyczne i orbitalne, przy czym do tych pierwszych zalicza wszystkie te, w których długość orbity przebiegającej na pułapie powyżej 100 kilometrów jest krótsza od 40000 km.

    • Komentarz: Konsekwencją takiego sposobu liczenia powinno być niezaliczenie lotu Jurija Gagarina w statku Wostok jako misji orbitalnej, gdyż co prawda długość trajektorii lotu od startu do lądowania była rzędu 41000 km, jednak ponad 2000 km z tego leżało poniżej wymaganego pułapu. W dodatku problemem jeżeli chodzi o uznanie rekordu jest to, że do zaliczenia takowego pilot musi się znajdować przez cały czas wewnątrz statku kosmicznego - a Gagarin (i inni piloci Wostoków) katapultowali się krótko przed lądowaniem. Należy przy tym pamiętać, że ZSRR przez kilka lat twierdził, że Gagarin wylądował wewnątrz statku - czynione to było wyłącznie w tym celu, aby rekord mógł zostać wpisany do rejestru. Pomimo tego rekord jest do dzisiaj nadal uznawany. Do balistycznych lotów kosmicznych zaliczane też są przez FAI dwa loty samolotów rakietowych X-15 i trzy loty samolotu rakietowego SpaceShipOne.
     
  • COSPAR (Committee on Space Research) definiuje jako sztucznego satelitę Ziemi obiekt, który bądź wykonał przynajmniej jedno okrążenie naszej planety, bądź przebywał nie krócej niż 90 minut poza jej atmosferą.

    • Komentarz: Należy tu dodać, że pojęcie "zasięgu atmosfery ziemskiej" nie jest zdefiniowane, choć w literaturze dość często spotyka się jej umowną granicę na wysokości 100 bądź 120 kilometrów. Również pojęcie "okrążenia" może równie dobrze dotyczyć okrążenia Ziemi przez samolot, czy nawet balon, a nie przez satelitę.
     
  • USAF (United States Air Force) oraz Kongres USA przyznają tytuł astronauty każdemu pilotowi, który przekroczy wysokość 50 mil, to jest 80466 metrów.

    • Komentarz: W efekcie "skrzydełka astronauty" zostały też przyznane kilku pilotom doświadczalnego samolotu rakietowego X-15, a także dwójce pilotów SpaceShipOne.
     
  • Zdaniem autorów witryny pojęcie załogowych lotów kosmicznych powinno zostać ograniczone do tych przypadków, w których doszło do satelizacji obiektu na orbicie trwałej (takiej, na której możliwe jest wykonanie przynajmniej jednego okrążenia Ziemi bez wykorzystania silników bądź płaszczyzn aerodynamicznych), a sam obiekt przystosowany jest do powrotu na Ziemię z prędkością początkową równą pierwszej prędkości kosmicznej (~7,9 km/s). Jeżeli z jakichś przyczyn (test statku kosmicznego bądź awaria nosiciela) nie doszło do satelizacji obiektu, uważamy że wówczas należy mówić o balistycznym locie kosmicznym. W pozostałych przypadkach (X-15, SSO itp.) nie należy raczej używać pojęcia "lot kosmiczny".


    • Strona główna | Loty załogowe | Astronauci