![]() |
![]() ![]() |
Druga radziecka sonda przeznaczona do badania większego księżyca Marsa,
wyposażona w dwa lądowniki do osadzenia na Phobosie.
Ostatnia radziecka sonda wysłana w kierunku Marsa.
Rakieta nośna Proton, masa sondy 6220 kg, masa stacjonarnego lądownika
ok. 50 kg, masa ruchomego lądownika 30 kg.
Sonda zbudowana została z dwóch sekcji: toroidalnej zawierającej aparaturę
naukową oraz cylindrycznej mieszczącej pozostałe wyposażenie. W górnej
części sekcji cylindrycznej umieszczona została ruchoma antena kierunkowa,
sekcja toroidalna łączyła się ze stopniem napędowym (prototypem obecnego
stopnia Fregat) służącym do manewrów na orbicie wokół Marsa. Zasilanie
z dwóch baterii słonecznych o rozpiętości 10 m. Lądownik DAS (Dołgowriemiennaja
Avtonomnaja Stancija) w postaci złożonej oraz lądownik ruchomy ("hopper")
umieszczone były na górze sekcji toroidalnej.
Aparatura naukowa orbitera zawierała następujące przyrządy:
|
W czasie międzyplanetarnej podróży sonda wykonywała obserwacje Słońca w zakresie miękkiego promieniowania X oraz gamma, a także rozbłysków promieniowania gamma pochodzących spoza Układu Słonecznego.
Aparatura naukowa lądownika DAS zawierała urządzenie ALPHA-X do badania składu gruntu metodą alfa-radiometrii, zestaw RAZREZ do badania fizycznych własności i temperatury warstw podpowierzchniowych (umieszczony w penetratorze), sejsmometr, zestaw dwóch kamer oraz czujnik Słońca do precyzyjnego określenia ruchów libracyjnych księżyca. Lądownik po zetknięciu z gruntem miał wystrzelić harpun (penetrator na zwijanej lince), który miał zapobiec odbijaniu się obiektu w słabym polu grawitacyjnym Phobosa i zapewnić stabilizację rozkładanej konstrukcji lądownika. Zasilanie z 3 rozkładanych baterii słonecznych. Pracę aparatury lądownika DAS przewidziano na rok.
Aparatura naukowa ruchomego lądownika zawierała rentgenowski
spektrometr
fluorescencyjny (do badania składu gruntu), magnetometr,penetrometr
(do badania fizycznych własności gruntu), grawimetr i dynamograf
(do badania pola grawitacyjnego Phobosa). Zasilana była z akumulatora,
toteż od momentu zrzutu na powierzchnię księżyca mogła pracować najwyżej
kilkadziesiąt godzin.
Lądownik wyposażony został w proste urządzenie do przemieszczania się:
w jego dolnej części zamontowano dwie pary prętów - jedna z nich połączona
była z mechanizmem sprężynowym. Zwolnienie sprężyny powodowało obrót tej
pary prętów i odbicie sondy od powierzchni na odległość do 20 m. Po upadku
sonda stabilizowała się w ten sposób, że spoczywała dolną częścią (zawierającą
aparaturę) na gruncie umożliwiając jego badanie. Pręty również spoczywały
na gruncie i kolejne zwolnienie sprężyny (napiętej przy pomocy silniczka
elektrycznego) pozwalało na wykonanie kolejnego skoku. Konstruktorzy tego
oryginalnego rozwiązania liczyli, że "hopper" wykona około 10 skoków na
powierzchni Phobosa.
Przebieg lotu:
Start nastąpił 12.07.1988 o 17:01:43 UT. Sonda pomyślnie została wprowadzona na trajektorię międzyplanetarną, na której 21 lipca 1988 oraz 23 stycznia 1989 przeprowadzono dwie zaplanowane korekty.
29.01.1989 Fobos-2 wszedł na orbitę wokół Marsa stając się jego siódmym sztucznym satelitą.Początkowe parametry orbity wynosiły: hp=819 km, ha=81214 km, i=1,5°, t=77 h.
12 lutego przeprowadzono pierwszą korektę orbity uzyskując hp=6400 km, ha=81200 km, i=0,9°, t=86,5 h.
18 lutego uzyskano kołową orbitę obserwacyjną: h=6280 km (300 km nad orbitą Phobosa), i=0,5°, t=8 h. Zużyty stopień napędowy został odrzucony. Dalsze manewry na orbicie - w szczególności synchronizacja ruchu sondy z ruchem Phobosa - odbywały się za pomocą silnika własnego sondy.
21 lutego sfotografowano Phobosa z odległości 890 km, 28 lutego uzyskano znacznie lepsze zdjęcia z odległości 320 km.
25 marca sonda zbliżyła się do celu na odległość 191 km, operację badania powierzchni i zrzutu lądowników zaplanowano na 4-5 kwietnia 1989 r.
27 marca 1989 r. planowany seans łączności nie doszedł do skutku, słaby sygnał na centymetrowej częstotliwości świadczył o braku stabilizacji i rotacji sondy. Dalsze próby nawiązania łączności z Fobosem-2 nie powiodły się.
15 kwietnia 1989 r. sonda oficjalnie uznana została za straconą. Prawdopodobną przyczyną była awaria komputera pokładowego, który sterował orientacją sondy i już w trakcie lotu międzyplanetarnego wykazywał pewne nieprawidłowości. Wśród innych przyczyn wymieniane są zderzenie sondy z mikrometeorem lub zakłócenia elektryczne w pobliżu Phobosa.