Odysseus
(IM-1) Intuitive Machines
Nova-C

IM-1

Amerykański lądownik księżycowy firmy Intuitive Machines (litera C w nazwie Nova-C jest rzymską liczbą 100 i oznacza przybliżoną masę wyniesionego ładunku użytecznego). Miał pierwotnie wylądować na Oceanie Burz (Oceanus Procellarum) w pobliżu doliny Schrötera (Vallis Schröteri), w punkcie o współrzędnych 24,53469°N, 50,4902°W, jednak 25.05.2023 zmieniono cel na okolice krateru Malapert A w pobliżu południowego bieguna (80°S). Realizowany w ramach projektu NASA Commercial Lunar Payload Services (CLPS).

Rakieta nośna Falcon-9, miejsce startu - KSC, kompleks startowy LC-39A, masa lądownika - 2081 kg (675 kg struktura, materiały pędne (CH4+O2) 420+839 kg, hel 17 kg), aparatura naukowa 130 kg.

W skład aparatury naukowej lądownika weszły następujące instrumenty:  

  • ROLSES: Radio Observations of the Lunar Surface Photoelectron Sheath (NASA);
  • LRA: Laser Retro-Reflector Array (NASA);
  • NDL: Navigation Doppler Lidar for Precise Velocity and Range Sensing (NASA);
  • SCALPSS: Stereo Cameras for Lunar Plume-Surface Studies (NASA);
  • LN-1: Lunar Node 1 Navigation Demonstrator (NASA);
  • RFMG: Radio Frequency Mass Gauge statement (NASA);
  • EagleCam: odrzucana z wysokości kamera filmowa (Embry-Riddle);
  • ILO-X: International Lunar Observatory Association: (Canadensys Aerospace).

Przebieg misji:

Wyznaczony na o 14.02.2024 o 05:57 start został opóźniony o jeden dzień z powodu problemów z tankowaniem ciekłego metanu do zbiorników sondy - jego temperatura była poza wyznaczonym przedziałem.

15.02.2024 o 06:05:37 nastąpił start. Drugi stopień rakiety osiągnął najpierw o 06:12 orbitę parkingową (hp=160 km, ha=242 km, i=28,6º), z której manewrem o 06:46 przeszedł na translunarną (hp=223 km, ha=411633 km, i=28,6º). Od razu ujawnił się poważny problem – nie funkcjonowały szukacze gwiazd. Po ustabilizowaniu sondy obrotem, w której to pozycji baterie słoneczne prawie nie dawały mocy, udało się szukacze zresetować – w akumulatorach pozostało wówczas mocy jedynie na trzy godziny pracy.

16.02.2024 wykonano testowy zapłon Commissioning Maneuver (CM) silnika głównego sondy. Trwał on 21 sekund, dV wyniosła 21 m/s.

16.02.2024 wykonano manewr korekty TCM-1.

20.02.2024 o 14:00 wykonano manewr TCM-3 (TCM-2 został odwołany), trwał on 8 sekund.

21.02.2024 o 14:42 rozpoczęto manewr LOI (t=408 sekund, dV=800 m/s), po którym sonda osiągnęła orbitę na wysokości 100 km (?). Późnym wieczorem wykonano korektę orbity, po której osiągnęła ona parametry: hp=12 km, ha=250 km. Stwierdzono wówczas utratę altimetru laserowego, później okazało się, że było to spowodowane niezainstalowaniem szpilki wielkości ołówka i wiązki przewodów, które umożliwiały włączanie i wyłączanie lasera. Kontrolerzy przesłali poprawkę oprogramowania, aby umożliwić lądownikowi wykorzystanie zamiast niego lidaru dopplerowskiego NDL, który pierwotnie przeznaczony był jedynie do demonstracji technologii dla NASA. Niestety komputer sondy nie mógł obrabiać danych z tego przyrządu w czasie rzeczywistym, tak że ostatnie odczyty, które zostały użyte pochodzą z wysokości 15 km, 12 minut przed lądowaniem. Samo zejście i lądowanie przeprowadzono korzystając jedynie z kamery nawigacyjnej.

22.02.2024 przyspieszono czas lądowania o ponad godzinę, ale później opóźniono go o jedno dwugodzinne okrążenie.O 23:11 rozpoczęło się PDI. Okazało się, że gdy lądownik zbliżał się do powierzchni Księżyca, sądził, że znajduje się około 100 m wyżej, niż było w rzeczywistości. Zamiast więc lądować z prędkością pionową 1 m/s i bez ruchu bocznego, Odyseusz opadał trzy razy szybciej i z prędkością poprzeczną 2 m/s, na stoku o nachyleniu 12°. Zdjęcie z wysokości około 30 metrów nad powierzchnią. Lądowanie nastąpiło o 23:23. Siła uderzenia złamała jedną lub dwie z sześciu podpór. Przez dwie sekundy lądownik stał prosto, po czym przewrócił się, będąc odchylony o około 30º od lokalnego poziomu, ale jedynie 18º od powierzchni. W związku z tym złe ustawienie anteny HGA spowodowało, że odbierany sygnał był bardzo słaby, a maksymalna prędkość transmisji przez anteny o małym uzysku wynosiła 1,25 kbps. Kamera EagleCam nie została odrzucona na wysokości 30 metrów, przed lądowaniem. Miejsce lądowania ma współrzędne 80,13ºS, 1,44ºE. Wysokość punktu lądowania nad uśrednionym poziomem Księżyca wynosi 2579 metrów, a odległość od centrum zakładanej elipsy lądowania 1,5 km.

Podczas konferencji prasowej w dniu 23.02.2024 szef firmy Intuitive Machines, Steve Altemus, oznajmił, że sonda miała w trakcie lotu na Księżyc 11 poważnych kryzysów, po których szanse lądowania oceniano na mniej, niż 2%.

Pomiędzy 23 a 27.02.2024 stopniowo uruchomiono i odebrano ograniczone dane ze wszystkich aktywnych instrumentów naukowych, misja oficjalnie została uznana za sukces.

27.02.2024 odrzucono na odległość 4 metrów kamerę EagleCam, ale nie udało się nawiązać z nią łączności. Zdjęcie wykonane 27.02.2024.

29.02.2024 około 17:00 ściągnięto resztę uzyskanych danych i skonfigurowano sondę, by w wypadku przetrwania nocy nawiązała kontakt z Ziemią. Później przesłano jeszcze wykonane 22.02.2024 zdjęcie z prześwietloną Ziemią w tle, a następnie sondę wyłączono.


Strona główna | Sondy kosmiczne - Księżyc | Witryna projektu