LCROSS
Lunar Crater Observation and Sensing Satellite


LCROSS tuż przed uderzeniem impaktora w Księżyc

Amerykański analizator impaktu LCROSS, który został wybrany 10.04.2006 jako ładunek dodatkowy dla sondy LRO, w związku z wolnym miejscem, po zmianie w końcu 2005 roku RN z Delty-2 na większą.

Masa startowa 891 kg, w tym paliwo 306 kg, wysokość 2 m, szerokość 2,6 m. Zasilanie: baterie słoneczne (600 watów).

Aparatura naukowa:
 
  • dwa spektrometry bliskiej podczerwieni;
  • dwie kamery podczerwone;
  • dwie kamery bliskiej podczerwieni;
  • kamera optyczna;
  • szybki fotometr zakresu widzialnego;
  • fotometr ultrafioletu.

  • Przebieg lotu:

    Poprzednie terminy startu: 17.06.2009, 02.06.2009, 21.05.2009, 20.05.2009, 07.05.2009, 24.04.2009, 02.03.2009, 25.12.2008, 24.11.2008, 28.10.2008.

    17.06.2009 rakieta nośna Atlas-5/401 wraz z sondami została umieszczona na wyrzutni SLC-41 na Cape Canaveral.

    18.06.2009 o 20:58 z powodu złej pogody start odłożono o 20 minut. O 21:32:00,230 rakieta nośna z sondami wystartowała. Po wejściu na orbitę parkingową nastąpił restart silnika i przejście na trajektorię doksiężycową, o parametrach: hp=194 km, ha=353700 km, i=28,2°. W T+44 minuty 45 sekund LRO oddzielił się od EDUS (Earth Departure Upper Stage)/LCROSS. Wypuszczeniem nadmiarowego paliwa EDUS przeszedł na orbitę o parametrach: hp=133 km, ha=348640 km, i=28,0°. Grafika trajektorii LRO i LCROSS.

    19.06.2009 wykonano korekcję TCM-1 (t=580', dV=8,06 m/s).

    20.06.2009 wykonano korekcję TCM-2.

    23.06.2009 o 10:30:33 sonda przeleciała w odległości ok. 3270 km od Księżyca, w wyniku czego zmieniła swą orbitę na: hp=357000 km, ha=582000 km, i=45° (wartości planowane). LCROSS został przemianowany na S-S/C (Shepherding Spacecraft) i ma wykonać dwa i pół obiegu układu Ziemia-Księżyc po orbicie z czasem obiegu ~37 dni (LGALRO - Lunar Gravity Assist Lunar Return Orbit), po czym wraz ze stopniem EDUS o masie 2 ton znajdzie się na trajektorii wiodącej w rejon południowego bieguna Księżyca.

    W kilka dni po starcie okazało się, że pianka termoizolacyjna stopnia EDUS zawiera pewną ilość lodu wodnego, który nagromadził się podczas pobytu rakiety na stanowisku startowym. W znaczącym stopniu zakłóciłby on pomiary obecności lodu księżycowego. W celu jego odsublimowania przeprowadzone są manewry zmiany orientacji stopnia, aby umożliwić dojście promieni słonecznych do zacienionych miejsc stopnia. Pomiędzy 18.07. a 10.08.2009 przeprowadzono dwa takie manewry, planowany jest co najmniej jeszcze jeden. Zmiana prędkości, spowodowana siłą odrzutu pary wodnej podczas pierwszego manewru wyniosła ponad 32 mm/s i była wartością na tyle znaczącą, że będzie miała znaczny wpływ na wartość impulsu podczas manewru TCM.

    21.07.2009 wykonano korektę trajektorii TCM-5a (21,1 m/s).

    21.08.2009, podczas kolejnego manewru zmiany orientacji, doszło do usterki systemu kontroli orientacji IRU (Internal Reference Unit). Ponieważ sonda była wówczas poza zasięgiem łączności, komputer zgodnie z programem przełączył się na dane z systemu zapasowego, opartego na szukaczu gwiazd. Ten jednak podawał odczyty zaszumione bardziej, niż zakładano i by utrzymać stabilizację, nieustannie uruchamiano silniczki orientacji. Spowodowało to bardzo duży rozchód paliwa, do chwili odzyskania łączności z Ziemią (22.08.2009) zużyto go ok. 140 kg, czyli blisko połowę zapasu początkowego. Obecnie na wszystkie nieplanowane manewry pozostało go zaledwie 10-20 kg, co jest wartością krytycznie niską. Po pomyślnym restarcie IRU zmieniono oprogramowanie, by w przypadku powtórzenia się usterki, zamiast przełączenia na system rezerwowy, sonda weszła w 'safe mode' i oczekiwała na komendy z Ziemi.

    08.09.2009 NASA dokonała wyboru krateru, do którego zostanie skierowana sonda, decyzja została ogłoszona 11.09.2009. Został nim krater Cabeus A (-85,0° S, 35,5° W, głębokość cienia 3,0 km).

    28.09.2009 NASA zmieniła krater docelowy. Nowy to Cabeus (-84,9° S, 35,5° W, głębokość głębokość cienia 3,0 km).

    25.09.2009 wykonano korektę trajektorii TCM-7 (32 cm/s).

    30.09.2009 wykonano korektę trajektorii TCM-8 (35 cm/s).

    06.10.2009 wykonano korektę trajektorii TCM-9.

    09.10.2009 o 01:50 LCROSS oddzielił się od EDUS (przemianowanego na Kinetic Impactor). Około 02:30 LCROSS wykonał manewr hamowania, trwający nieco ponad 4 minuty. O 11:31:20 EDUS spadł na Księżyc w punkcie o współrzędnych 84,674° S, 311,302° E, około 3,8 km pod poziomem oświetlenia. LCROSS w tym czasie obserwował wyrzut materii spowodowany przez jego upadek (spodziewana masa wyrzutu ok. 350 ton, wysokość wyrzutu 9,5 km, średnica wyrzutu ~100 km, średnica powstałego krateru 20 m) i analizował jego skład, ze szczególnym uwzględnieniem obecności wody. O 11:35:36 LCROSS spadł na Księżyc w punkcie o współrzędnych 84,731° S, 310,522° E, około 3,8 km pod poziomem oświetlenia. Efekty jego upadku obserwowane były przez LRO, satelity HST, Odin, IKONOS, GeoEye-1, EO-1 oraz liczne obserwatoria naziemne.


    Strona główna | Sondy kosmiczne - Księżyc | Witryna misji LRO | Witryna misji LCROSS