Mars '96


Mars'96 zbliża się do celu Makiety lądownika i penetratora

Ostatnia rosyjska sonda marsjańska przeznaczona do wejścia na orbitę wokół Marsa. Miała dostarczyć na jego powierzchnię dwa lądowniki MAS i dwa penetratory.
Pierwotnie planowano jej wysłanie w oknie startowym roku 1994, nosiła wówczas nazwę Mars'94.

Rakieta nośna Proton. Masa sondy wraz z paliwem: 6180 kg (w tym orbiter 3159 kg, penetratory 2 x 75 kg, lądowniki MAS 2 x 33,5 kg). Zasilanie orbitera z dwóch baterii słonecznych, lądowników i penetratorów - z generatorów radioizotopowych. Stabilizowany trójosiowo orbiter miał osiągnąć roboczą orbitę biegunową o periareum 300 km i okresie T = 14,77 godz.
Pierwotny plan zakładał odłączenie lądowników MAS na 4-5 dni przed wejściem na orbitę, natomiast zrzut penetratorów dopiero z orbity sztucznego satelity Marsa. W późniejszym okresie zdecydowano o odłączeniu penetratorów wkrótce po lądownikach MAS, przed wejściem członu macierzystego na orbitę.
Planowany termin lądowania wszystkich lądowników oraz wejścia na orbitę: 10-12 września 1997 r.
Lądowanie na terenie Arcadia Planitia. Przewidywane współrzędne lądowania:
MAS-1 40,6° N 158,5° W,   MAS-2 30,5° N 165,0° W
Penetrator-1 38,0° N 162,0° W,  Penetrator-2 39,0° N 152,0° W

W skład aparatury naukowej orbitera wchodziły: kamera wysokiej rozdzielczości HRSC, stereoskopowa kamera szerokokątna WAOSS, spektrometry OMEGA i SWIET, radiometr podczerwieni TERMOSCAN, spektrometry gamma, neutronowy i fourierowski, fotometr ultrafioletu i radiolokator. Analizator fal plazmowych ELISMA do badania plazmy w przestrzeni międzyplanetarnej  zbudowany został przy udziale polskiego Centrum Badań Kosmicznych. Polacy mieli także udział w budowie innych przyrządów (m. in. spektrometru fourierowskiego), a wyposażenie naukowe zarówno orbitera, jak i lądowników powstało przy udziale wielu krajów europejskich, a nawet USA.

Lądownik MAS (Małaja Awtonomnaja Stancija) zawierał dwa przyrządy działające w trakcie lądowania (zestaw meteorologiczny DPI oraz kamera DesCam) i sześć przyrządów działających na powierzchni: zestaw meteorologiczny MIS, spektrometry alfa i rentgenowski, kamera panoramiczna PanCam, magnetometr, sejsmometr i analizator zawartości tlenków MOKS. Lądowniki miały działać przez okres ok. 700 dni.

Penetratory, czyli urządzenia do twardego lądowania miały być użyte po raz pierwszy w historii astronautyki. Testowanie wytrzymałości korpusu penetratorów odbywało się w Moskiewskim Instytucie Lotniczym, gdzie autor miał je okazję zobaczyć w marcu 1995 r. Penetrator miał kształt pocisku o długości 120 cm i średnicy od 12 cm w części głowicowej do 17 cm w części ogonowej, która posiadała ponadto stożkowaty 80 cm kołnierz. Kołnierz ten pełnił funkcję statecznika i hamulca aerodynamicznego (w czasie przelotu przez atmosferę miał być dodatkowo powiększony nadmuchiwanym pierścieniem), ale jego główne zadanie miało polegać na  zatrzymaniu części ogonowej na powierzchni, podczas gdy głowica miała się zagłębić w grunt na 3-6 m. Prędkość upadku szacowano na 80 m/s, przeciążenie na 500 g. W głowicy, która pozostawała połączona z resztą penetratora kablem, umieszczono spektrometry: rentgenowski, alfa, gamma i neutronowy, akcelerometr, sejsmometr i czujnik temperatury. W części pozostającej na powierzchni znajdowała się kamera, magnetometr, zestaw meteorologiczny i nadajnik radiowy. Przekaz danych naukowych na Ziemię miał się odbywać za pośrednictwem orbitera. Czas działania penetratorów miał wynosić 1 rok (ziemski).

Przebieg lotu:
Start nastąpił 16 listopada 1996 r. o godz. 20:48:53 UT.
Po wejściu na parkingową orbitę wokółziemską zawiódł IV stopień rakiety i sonda wpadła do atmosfery 17.11.1996 w godz. 00:45-01:30 UT.
Resztki sondy spadły do Pacyfiku oraz na terenie Chile i Boliwii (elipsa rozrzutu 320 x 80 km).


Strona główna | Mars - misje zakończone