Japoński lądownik księżycowy opracowany przez JAXA. Wylądował na skraju Mare
Nectaris (Morza Nektaru), na południowym zboczu krateru Shioli
(współrzędne 13,3°S, 25,2°E)
z dokładnością do 100 m. Technika lądowania metodą lądowania
dwustopniowego miała zapewnić lądowanie na zboczu bez
wywrócenia się. Celem misji, oprócz weryfikacji technologii
lądowania, było zbadanie skał oliwinowych, które, jak się
sądzi, zostały wyrzucone z wnętrza Księżyca na jego
powierzchnię. Tuż przed lądowaniem sonda wyrzuciła dwa mikrołaziki
LEV-1 i LEV-2 (Lunar Excursion Vehicle), które mają udokumentować
fotograficznie lądowanie.
Rakieta nośna H-2A (202), miejsce startu -
wyrzutnia LC-1 kompleksu Yoshinobu
na kosmodromie Tanegashima. Masa startowa - 730 kg, masa sucha 190
kg, wymiary - 2,4×2,7×1,7 m. .
Czas żywotności - do zachodu Słońca w miejscu lądowania.
Aparatura naukowa:
|
Przebieg misji:
W związku z awarią drugiego stopnia rakiety H-3
(22S) w dniu 07.03.2023,
start sondy został przełożony z 12.05.2023 na nie wcześniej, niż
sierpień 2023. Obie rakiety mają identyczny silnik w drugich
stopniach.
11.07.2023 start wyznaczono na 26.08.2023 o 00:34:57.
24.08.2023 z powodu złej pogody start został przeniesiony na
27.08.2023 o 00:30:15.
25.08.2023 z powodu złej pogody start został przeniesiony na
28.08.2023 o 00:26:22.
28.08.2023 z powodu zbyt silnego wiatru w stratosferze start
został przeniesiony na nie wcześniej, niż 31.08.2023 około 00:15,
jednak w związku z nadciągającym tajfunem, start odłożono na
nieokreślony termin. Okno startowe zamyka się 15.09.2023.
04.09.2023 start wyznaczono na 06.09.2023 o 23:42:11.
06.09.2023 o 23:42:11 nastąpił start. Sonda osiągnęła orbitę o parametrach: hp=539 km, ha=98432 km, i=30,3°.
11.09.2023 około 13:00 wykonano manewr korekty, po którym apogeum
osiągnęło wysokość około 112000 km.
04.10.2023 o 06:47 próbnik przeleciał w odległości 4994 km od
Księżyca, zmieniając orbitę z hp=412 km, ha=394200 km, i=31,1° na
hp=177550 km, ha=1687100 km, i=26,0°.
25.12.2023 o 07:51 sonda weszła na orbitę Księżyca o parametrach:
hp=600 km, ha=4000 km, i=~90°.
14.01.2024 o 08:32 wykonano manewr obniżenia apogeum, nowa orbita
jest w przybliżeniu kołowa na wysokości 600 km.
17.01.2024 o 13:18 wykonano manewr obniżenia perigeum do wysokości 150 km.
19.01.2024 o 13:40 wykonano manewr obniżenia perigeum do
wysokości 15 km. Z przekazanych zdjęć oraz
telemetrii wynika, że o 15:19:18 na pułapie 50 metrów doszło do
awarii silnika - nastąpiła utrata ciągu o 45%, a jedna z dwóch
dysz odpadła, jest ona, a także inne fragmenty silnika, widoczna
na tym zdjęciu.
O 15:19:52 sonda wylądowała z prędkością 1,4 m/s (plan 1,8-2,7
m/s), w punkcie o współrzędnych: 25,24889ºE,
13,31549ºS, ale w złej orientacji oraz ze składową poziomą różną
od zera, 55 metrów na wschód od środka rejonu docelowego o
średnicy 100 m. Jest z nią kontakt, jednak jej usytuowanie jest
odwrócone o 90º wokół osi poprzecznej (silnikami do góry,
zamiast do tyłu), a panele słoneczne są skierowane na zachód, a
nie na wschód, w związku z czym baterie słoneczne nie
dostarczają mocy, a energii z akumulatorów wystarczy jedynie na
krótko. Zdołano wykonać 257 z zaplanowanych 333 zdjęć, a
spektroskop funkcjonował przez 15 minut. Sonda została wyłączona
o 17:56:04, gdy w akumulatorach pozostało 12% energii. Być może
zostanie ona ponownie włączona, gdy Słońce się przesunie i
akumulatory się naładują. Mikrołaziki LEV zostały odrzucone z
pułapu 5 metrów przed lądowaniem, LEV-2 wykonał zdjęcie sondy
oraz przesłał je przez LEV-1 (funkcjonował godzinę i 51 minut)
na Ziemię, sama sonda przekazała też kilka obrazów oraz
telemetrię. Zostały one opublikowane podczas konferencji
prasowej w dniu 25.01.2024. Zdjęcie sondy z LEV-2. Zdjęcie Księżyca
z sondy.
28.01.2024 udało się
nawiązać kontakt z sondą i zaczęła ona przeprowadzać badania i
przekazywać wyniki na Ziemię.
31.01.2025 o
zachodzie Słońca sonda została wyłączona.
25.02.2024 około
10:00 na krótko nawiązano łączność z sondą, po spadku
temperatury podjęta została próba uruchomienia spektroskopu.
Spektroskop uruchomił się
zgodnie z oczekiwaniami, ale nie działał prawidłowo.
Jest to
prawdopodobnie spowodowane warunkami nocnymi, podczas
których mógł ulec uszkodzeniu.
Koniec dnia nastąpił
29.02.2024.
JAXA podjęła próbę kontaktu około
26.03.2024, ponownie zakończyła się ona powodzeniem.
Strona główna | Sondy kosmiczne - Księżyc | Witryna projektu